Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 23 (850) z dnia 10.08.2014

Rozwiązanie umowy o pracę z pracownicą na urlopie wychowawczym

Pracownica przebywa na urlopie wychowawczym do 20 sierpnia 2014 r. Z uwagi na konieczność likwidacji jej stanowiska pracy podjęliśmy decyzję o wypowiedzeniu jej umowy (na czas nieokreślony) z przyczyn dotyczących zakładu pracy. Czy takiego wypowiedzenia można dokonać w trakcie urlopu wychowawczego, a jeżeli nie, to z jaką datą można najwcześniej wręczyć pracownicy oświadczenie o wypowiedzeniu? Czy w takiej sytuacji pracownicy przysługuje odprawa?

Przedstawiony stan faktyczny należy ocenić w zależności od liczby zatrudnianych przez pracodawcę pracowników. Sytuacja pracownicy, której pracodawca chce wypowiedzieć umowę, kształtuje się bowiem odmiennie w zależności od ogólnej liczby pracowników zatrudnianych przez pracodawcę.

• Regulacje kodeksowe

Regulacja Kodeksu pracy dotycząca ochrony zatrudnienia na urlopie wychowawczym znajduje swoje zastosowanie, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 20 osób. W takim przypadku, zgodnie z art. 186¹ § 1 K.p., pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu. Pracownikom przebywającym na urlopie wychowawczym przysługuje zatem szczególna ochrona trwałości stosunku pracy. Doznaje ona jednak ograniczenia w następujących przypadkach:

• w razie ogłoszenia upadłości pracodawcy,
   
• likwidacji pracodawcy,
   
• gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Podkreślić należy, że w omawianym przypadku pracodawca podjął decyzję o wypowiedzeniu pracownicy umowy z przyczyn dotyczących zakładu pracy. Tym samym, jeżeli zakład nie znajduje się w stanie upadłości bądź likwidacji, pracodawca zatrudniający mniej niż 20 pracowników nie może wypowiedzieć stosunku pracy z pracownicą w czasie, kiedy przebywa ona na urlopie wychowawczym. Wówczas oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę można wręczyć najwcześniej w dniu powrotu pracownicy z urlopu wychowawczego. Kodeks pracy nie przewiduje w niniejszym przypadku odprawy.

• Ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników

W przypadku, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników, wówczas do opisanego wyżej stanu faktycznego zastosować należy ustawę z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. nr 90, poz. 844 ze zm.), tzw. ustawy o zwolnieniach grupowych.

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, pracodawca ma prawo do dokonywania koniecznych w jego ocenie zmian organizacyjnych w zakładzie pracy. W uchwale z 15 lutego 2006 r., sygn. akt II PZP 13/05, Sąd Najwyższy stwierdził jednoznacznie, że: "Przepisy art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (...) mogą stanowić podstawę rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem w okresie urlopu wychowawczego także w sytuacjach, gdy nie zachodzą przesłanki przewidziane w art. 186¹ § 1 zdaniu drugim K.p.".

Tym samym pracodawca jest uprawniony, w razie zwolnień grupowych (także tych niemających związku z upadłością lub likwidacją pracodawcy), do rozwiązania stosunku pracy z pracownikami przebywającymi na urlopach wychowawczych. Możliwość ta dotyczy również zwolnień indywidualnych dokonywanych w oparciu o art. 10 ust. 1 ustawy o zwolnieniach grupowych.

Pracownikowi, w związku z rozwiązaniem stosunku pracy na podstawie powołanej ustawy, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości określonej w art. 8 niniejszej ustawy, tj.:

• jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata,
   
• dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat,
   
• trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.

Należy nadmienić, że w przypadku zwolnień indywidualnych prawo do odprawy przysługuje, jeżeli przyczyny nieleżące po stronie pracownika były wyłącznym powodem rozwiązania stosunku pracy.