Zmiana zakresu ochrony zatrudnienia pracownika wnioskującego o urlop wychowawczy

Pracownica w październiku br. złożyła wniosek o urlop wychowawczy na okres 28 miesięcy, który rozpocznie się 30 grudnia 2015 r. Czy jej zatrudnienie podlega ochronie już od momentu złożenia wniosku?

Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu. Rozwiązanie w tym czasie umowy przez pracodawcę jest dopuszczalne, gdy zachodzą szczególne okoliczności, takie jak ogłoszenie jego upadłości lub likwidacji. Ponadto jest możliwe w razie wystąpienia przyczyn uzasadniających rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 186¹ K.p.).

Problematykę urlopów wychowawczych regulują przepisy art. 186 i nast. Kodeksu pracy oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 września 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania urlopu wychowawczego (Dz. U. poz. 1139).

Urlop wychowawczy jest zwolnieniem od pracy udzielanym na wniosek zainteresowanego pracownika - opiekuna dziecka w wieku do lat 5 (do lat 18 gdy dziecko jest niepełnosprawne) w celu sprawowania nad nim osobistej opieki i może trwać maksymalnie do 36 miesięcy, z zastrzeżeniem, iż z 1 miesiąca korzysta obligatoryjnie drugi rodzic.

Powołane przepisy zobowiązują pracodawcę do udzielenia pracownikowi na jego wniosek urlopu wychowawczego. W aktualnym stanie prawnym wniosek należy złożyć w formie pisemnej na dwa tygodnie przed rozpoczęciem okresu, w którym pracownik zamierza korzystać z urlopu. Jeśli zostanie złożony bez zachowania dwutygodniowego terminu, to pracodawca udzieli tego urlopu nie później, niż z dniem upływu dwóch tygodni od dnia złożenia przez pracownika wniosku o urlop.

Z powyższego wynika, iż minimalny okres ochrony pracownika, który zamierza korzystać z urlopu wychowawczego w pełnym wymiarze może trwać 35 miesięcy i 2 tygodnie. Prawo pracy milczy w kwestii wydłużenia tego okresu. Jednak zgodnie z literalną wykładnią art. 186¹ K.p. ochrona przysługuje nawet, jeśli wniosek złożono dużo wcześniej. Sąd Okręgowy w Legnicy w wyroku z dnia 8 maja 2014 r. (sygn. akt V Pa 55/14) stwierdził, że ochrona pracownika korzystającego z urlopu wychowawczego rozpoczyna się od dnia złożenia wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego i nie można uznać za prawidłową wykładni, iż ta szczególna ochrona rozciąga się na okres od dnia złożenia wniosku, nie wcześniej jednak niż 2 tygodnie przed terminem rozpoczęcia urlopu. Treść przepisu nie daje bowiem żadnych podstaw do takiej interpretacji. Można przyjąć, że jej źródłem jest § 1 rozporządzenia w sprawie urlopu wychowawczego, zgodnie z którym wniosek o jego udzielenie składa się w formie pisemnej na dwa tygodnie przed rozpoczęciem okresu, w którym zamierza się korzystać z tego urlopu. W ocenie Sądu przepis ten wskazuje jedynie minimalny przedział czasowy, który powinien zostać zachowany pomiędzy datą złożenia wniosku a dniem rozpoczęcia urlopu, z uwagi na konieczność zapewnienia przez pracodawcę prawidłowej organizacji procesu pracy w związku z planowaną nieobecnością pracownika. Nie może on jednak stanowić podstawy do ograniczenia przysługującej pracownikowi z mocy ustawy szczególnej ochrony przed rozwiązaniem umowy o pracę. Nie ma przy tym przeszkód, żeby pracownik złożył wniosek o urlop wychowawczy wcześniej niż na dwa tygodnie przed jego planowanym rozpoczęciem. Nie sposób przy tym nie podzielić wątpliwości, że brak zakreślonej granicy, od kiedy biegnie szczególna ochrona pracownika, który złożył wniosek o urlop wychowawczy, mógłby powodować przypadki nadużyć prawa poprzez składanie wniosków o urlop ze znacznym wyprzedzeniem w stosunku do planowanej daty jego rozpoczęcia.

Ta niewątpliwa luka w prawie została usunięta ustawą z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1268), która wchodzi w życie z dniem 2 stycznia 2016 r. Od tej daty zgodnie z nowym brzmieniem przepisów kodeksowych urlop wychowawczy będzie udzielany na pisemny wniosek pracownika składany w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. W razie złożenia przez pracownika wniosku wcześniej niż 21 dni przed rozpoczęciem urlopu wychowawczego, zakaz rozwiązania przez pracodawcę stosunku pracy zacznie obowiązywać na 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu (art. 186⁸ § 3 K.p. w nowym brzmieniu).

Zwracamy uwagę! Jeśli wniosek o urlop wychowawczy zostanie złożony po dokonaniu czynności zmierzającej do rozwiązania umowy o pracę, umowa rozwiąże się w terminie wynikającym z tej czynności.