Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 13 (607) z dnia 1.07.2024

Wyższe składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym

Pracownica zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy od 3 czerwca br. przebywa na urlopie wychowawczym i z tego tytułu podlega ubezpieczeniom. Ustalona podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe wyniosła 4.250 zł. Czy od 1 lipca 2024 r. trzeba ją podwyższyć do kwoty 4.300 zł?

Tak, od 1 lipca 2024 r. podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym pracownicy zatrudnionej w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia wynoszącego od tego dnia 4.300 zł.

Osoba przebywająca na urlopie wychowawczym z tego tytułu podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie ma innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych (art. 6 ust. 1 pkt 19 w zw. z art. 9 ust. 6 ustawy o sus). Dla tych osób obowiązkowe jest też ubezpieczenie zdrowotne, jeżeli nie podlegają obowiązkowo temu ubezpieczeniu z innego tytułu (art. 66 ust. 1 pkt 32 ustawy zdrowotnej).

Zgłoszenia do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oraz ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu korzystania z urlopu wychowawczego dokonuje się poprzez wykazanie osoby na urlopie wychowawczym w raporcie ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się cyframi 12 11 oraz z obliczonymi składkami na te ubezpieczenia. Ponadto okres przerwy w pracowniczych ubezpieczeniach społecznych i ubezpieczeniu zdrowotnym wykazuje się w raporcie ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się cyframi 01 10, oraz kodem przerwy:

• 121 - urlop wychowawczy udzielony na podstawie art. 186 § 2 K.p. lub
• 122 - urlop wychowawczy udzielony na podstawie art. 186 § 3 K.p.

Na temat ustalania podstawy wymiaru składek ZUS osób korzystających z urlopu wychowawczego pisaliśmy w UiPP nr 1/2024, str. 14 i w Pomocniku Kadrowego pt. "Pracownik na urlopie wychowawczym," dołączonym do UiPP nr 5/2024. Przypominamy jedynie, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na przedmiotowe ubezpieczenia (w 2024 r. jest to kwota 4.694,40 zł), z tym że nie może być ona wyższa niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy oraz niższa niż odpowiednio minimalne wynagrodzenie lub minimalne wynagrodzenie ustalone proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, z zastrzeżeniem ustawowego minimum wynoszącego 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Tak wynika z art. 18 ust. 5b i 14 ustawy o sus oraz wyjaśnień ZUS. Zatem podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe pracownicy korzystającej z urlopu wychowawczego, o której mowa w pytaniu, od 1 lipca 2024 r. nie może być niższa niż 4.300 zł.

Ustalona najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe podlega proporcjonalnemu zmniejszeniu za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca. W tym celu obliczoną podstawę wymiaru dzieli się przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnoży przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu.

Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób korzystających z urlopu wychowawczego stanowi kwota odpowiadająca wysokości specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych (art. 81 ust. 8 pkt 10 ustawy zdrowotnej).

Pracownica zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy od 3 czerwca 2024 r. do 30 kwietnia 2025 r. przebywa na urlopie wychowawczym. Z tego tytułu podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Wyliczona podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe wyniosła 4.250 zł. Od 1 lipca 2024 r. podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe podlega podwyższeniu do kwoty 4.300 zł. A zatem w raporcie ZUS RCA sporządzonym:

• za czerwiec 2024 r. pracodawca obliczy od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe w wysokości 3.966,67 zł (4.250 zł : 30 dni x 28 dni) składki odpowiednio emerytalną w kwocie 774,29 zł (3.966,67 zł x 19,52%) i rentową w kwocie 317,33 zł (3.966,67 zł x 8%), od podstawy wymiaru składki zdrowotnej w wysokości 620 zł składkę na to ubezpieczenie w wysokości 55,80 zł (620 zł x 9%),
• za lipiec i kolejne miesiące 2024 r. pracodawca obliczy od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe w wysokości 4.300 zł składki odpowiednio emerytalną w kwocie 839,36 zł (4.300 zł x 19,52%) i rentową w kwocie 344 zł (4.300 zł x 8%), od podstawy wymiaru składki zdrowotnej w wysokości 620 zł składkę na to ubezpieczenie w wysokości 55,80 zł.

Pracownica zatrudniona na część etatu przebywa do 31 grudnia 2024 r. na urlopie wychowawczym. Z tego tytułu podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Wyliczona podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe wynosi 3.000 zł i była/jest niższa od najniższej, czyli w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r. od kwoty 3.181,50 zł (tj. 75% z 4.242 zł) oraz od 1 lipca do 31 grudnia 2024 r. od kwoty 3.225 zł (75% z 4.300 zł).

W związku z powyższym wyliczona podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r. została podwyższona do kwoty 3.181,50 zł, a od 1 lipca do 31 grudnia 2024 r. do kwoty 3.225 zł.