Gazeta Podatkowa nr 82 (2165) z dnia 10.10.2024

Czy po rezygnacji z urlopu wychowawczego można od razu iść na zwolnienie lekarskie?

Jestem na urlopie wychowawczym udzielonym mi na okres 2 lat na pierwsze dziecko, ale spodziewam się kolejnego dziecka. Złożyłam więc do swojego pracodawcy wniosek w sprawie rezygnacji z urlopu wychowawczego, wskazując, iż chcę wrócić do pracy od 4 listopada 2024 r. Wiem już jednak, że ze względu na zagrożoną ciążę, bezpośrednio po urlopie wychowawczym, otrzymam zwolnienie lekarskie.

1) Pracodawca twierdzi, że 4 listopada 2024 r. muszę wrócić do pracy (odbyć szkolenie bhp i wizytę u lekarza medycyny pracy), a zwolnienie lekarskie mogę mieć dopiero od 5 listopada 2024 r. Czy to prawda?

NIE. W przedstawionej sytuacji pracodawca ma obowiązek uwzględnić wniosek pracownicy w sprawie rezygnacji z urlopu wychowawczego i dopuścić ją do wykonywania pracy. Nie oznacza to jednak, że na planowany dzień powrotu z urlopu wychowawczego (tu: 4 listopada 2024 r.) nie może przypaść usprawiedliwiona nieobecność w pracy z powodu choroby.

Pracownik przebywający na urlopie wychowawczym może go skrócić w drodze rezygnacji z tego urlopu. Jak stanowi art. 186³ Kodeksu pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 ze zm.), pracownik może to uczynić:

• w każdym czasie za zgodą pracodawcy,
• w razie braku zgody - po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy, najpóźniej na 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy.

Zakładamy, że w rozpatrywanej sprawie pracodawca wyraża zgodę na rezygnację przez pracownicę z urlopu wychowawczego lub że złożenie wniosku w sprawie tej rezygnacji nastąpiło z odpowiednim wyprzedzeniem. W takiej sytuacji pracodawca generalnie musi dopełnić obowiązku wynikającego z art. 186⁴ K.p., zgodnie z którym pracodawca po zakończeniu przez pracownika urlopu macierzyńskiego/na prawach urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego, ojcowskiego oraz wychowawczego ma obowiązek dopuścić go do pracy na dotychczasowym stanowisku. Jeżeli nie jest to możliwe, pracodawca powierza pracownikowi pracę na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu na warunkach nie mniej korzystnych od tych, które obowiązywałyby, gdyby pracownik nie korzystał z urlopu.

Obowiązek dopuszczenia pracownika do pracy po zakończeniu wymienionych urlopów jest możliwy do zrealizowania w sytuacji, gdy pracownik jest zdolny do podjęcia pracy - co nie zachodzi w przypadku, gdy w ocenie lekarza, potwierdzonej wystawieniem zwolnienia lekarskiego, takiej zdolności nie posiada. Wówczas termin faktycznego podjęcia pracy ulega przesunięciu na pierwszy dzień po ustaniu chorobowej absencji. Nie wpływa to jednak na ważność rezygnacji z urlopu wychowawczego. Pozostaje ona w mocy, a okres objęty zwolnieniem lekarskim, przypadający po wcześniejszym zakończeniu urlopu wychowawczego, należy zakwalifikować jako nieobecność usprawiedliwioną z powodu choroby. Dopiero po zakończeniu tej nieobecności pracodawca będzie miał obowiązek skierować pracownicę na badania kontrolne (o ile wystąpią ku temu przesłanki) i przeprowadzić okresowe szkolenie bhp, jeżeli poprzednie szkolenie straciło ważność lub/i nastąpiła zmiana dotychczasowych warunków pracy.

2) Bezpośrednio przed urlopem wychowawczym przebywałam na zasiłku macierzyńskim, a jeszcze wcześniej na zasiłku chorobowym. Czy w tej sytuacji po otrzymaniu zwolnienia lekarskiego uzyskam prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy, czy może będzie mnie obowiązywał 30-dniowy okres wyczekiwania?

Niezależnie od tego, czy zainteresowana stanie się niezdolna do pracy z powodu choroby już pierwszego dnia po przerwanym urlopie wychowawczym czy w kolejnych dniach, będzie miała prawo do świadczenia chorobowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy, którym jednak w pierwszej kolejności będzie wynagrodzenie chorobowe, o którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy, wypłacane przez pracodawcę z własnych środków.

Co prawda ubezpieczony, będący pracownikiem, podlegający obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu, zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2780), zwanej ustawą zasiłkową, nabywa prawo do zasiłku chorobowego (odpowiednio wynagrodzenia chorobowego) po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, a okres przebywania na urlopie wychowawczym jest okresem przerwy w tym ubezpieczeniu, jednak ustawodawca jednocześnie sprecyzował, w art. 4 ust. 2 ustawy zasiłkowej, iż do tego nieprzerwanego okresu ubezpieczenia chorobowego wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana m.in. urlopem wychowawczym i urlopem bezpłatnym.

Przerwa w ubezpieczeniu chorobowym spowodowana przebywaniem na urlopie wychowawczym nie jest zatem przeszkodą w uzyskaniu przez Czytelniczkę prawa do świadczenia chorobowego z tytułu niezdolności do pracy przypadającej po zakończeniu tego urlopu.

Co więcej, jak podkreśla organ rentowy w swoim komentarzu do ustawy zasiłkowej dostępnym na stronie internetowej www.zus.pl, w przypadku gdy niezdolność do pracy powstanie w czasie przerwy w ubezpieczeniu chorobowym z ww. przyczyn, w tym z powodu urlopu wychowawczego, zasiłek chorobowy nie przysługuje wprawdzie za cały okres nieprzerwanej niezdolności do pracy przypadającej w czasie tej przerwy, ale jeżeli ten nieprzerwany okres niezdolności do pracy przypada również po zakończeniu przerwy w ubezpieczeniu chorobowym, prawo do zasiłku chorobowego przysługuje za okres po tej przerwie (przykład).